مرکز مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها در اطلاعیهای از صاحب نظران درخواست کرد در خصوص پیش نویس لایحه قانون سازمان نظام رسانهای، نظرات و پیشنهادهای خود را ارائه نمایند.
در این اطلاعیه آمده است: پیرو بیانات ریاست محترم جمهوری در افتتاحیه بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات مبنی بر عزم دولت در پیگیری حقوق روزنامه نگاران و ارائه لایحة «قانون سازمان نظام رسانه ای» ضمن سپاس از استادان، پیشکسوتان و دست اندرکاران رسانه ای که در تدوین پیش نویس این لایحه همکاری داشته اند، از آنجا که پیش نویس یادشده در دستور کار کمیسیون فرهنگی دولت قرار گرفته است بدینوسیله از صاحب نظران، استادان ارتباطات و فعالان رسانه ای درخواست می شود با هدف جامعیت بیشتر لایحه تقدیمی، نقطه نظرات و پیشنهادهای اصلاحی خود را به rasaneh.org@gmail.com ارسال فرمایند.
پیشنویس لایحة سازمان نظام رسانهای جمهوری اسلامی ایران
فصل اول : کلیات
ماده 1 : به منظور حمايت از حقوق و آزادیهای مشروع روزنامه نگاران و رسانه های همگانی، تنظيم مناسبات و روابط حکومت، شهروندان، روزنامه نگاران و رسانه ها با يكديگر و فراهم نمودن حضور مؤثر و فعال روزنامه نگاران در عرصههاي داخلی، منطقه ای و بینالمللی، به موجب اين قانون «سازمان نظام رسانه اي جمهوری اسلامی ایران» تشکیل می شود.
ماده 2 - تعاریف :
سازمان نظام رسانهای : سازمان نظام رسانهای جمهوری اسلامی ایران که از این پس در این قانون «سازمان» نامیده میشود، سازمانی است صنفی، حرفهای، غیر دولتی، غیر انتفاعی و دارای شخصیت حقوقی مستقل که به منظور تحقق بخشیدن به اهداف و انجام وظایف مقرر در این قانون تشکیل می شود.
رسانه : «رسانه» در این قانون شامل کلیه وسایل ارتباط جمعی اعم از نوشتاری، شنیداری، دیداری، مجازی و هر نوع وسیله ارتباط جمعی مشابه دیگر است که در آینده ممکن است ابداع و به کار گرفته شود.
روزنامه نگار حرفه ای: روزنامه نگار حرفه ای که در این قانون به اختصار روزنامه نگار نامیده می شود کسی است که شغل اصلی و مستمر او، فعالیت فکری و تولید هرگونه محتوای نوشتاری، شنیداری و دیداری، ارائه اخبار و وقایع جاری و تحلیل و تفسیر منطبق بر واقعیت در رسانه است. اشخاصي كه به صورت موردي و يا پاره وقت با رسانه ها همكاري تحريري دارند، روزنامه نگار حرفه اي به شمار نمي آيند.
ماده 3 - اهداف : اهداف سازمان عبارت است از :
حاکمیت قانون، رعایت منافع ملی، امنیت ملی و اخلاق حرفهای در حوزه رسانهها؛
تامین استقلال حرفه ای، امنیت شغلی و تقویت جایگاه و منزلت حرفه ای و اجتماعی روزنامه نگاران؛
حمایت از حقوق صنفی روزنامه نگاران؛
فراهم کردن زمینه ارتباطات ملی، منطقهای و بینالمللی در حوزه رسانهای؛
ماده 4 : وظایف و اختیارات سازمان به شرح زیر است :
1- تدوين مقررات، ضوابط و شيوه نامه هاي مرتبط با فعاليت حرفه اي و صنفي روزنامه نگاران؛
2- پیشنهاد اصلاح و تغيير قوانين و مقررات رسانهای به مراجع ذيصلاح؛
تلاش در جهت تحقق قانونمداری، امانتداری، احترام به حقوق عمومی و شهروندی، احترام به حیثیت و حریم خصوصی شهروندان، نظارت اجتماعي، روشنگری و مسوولیتپذیری در تمامی فعالیتهای رسانهای؛
4 - اعطای پروانه روزنامه نگاری و نظارت بر فعالیت حرفه ای روزنامه نگاران براساس اين قانون و مقررات مربوط؛
5- ايجاد وحدت رويه در اجرای وظايف سازمانهاي نظام رسانهای استانی؛
6- تدوین منشور اخلاق حرفه ا ی روزنامه نگاری و نظارت بر حسن اجرای آن؛
7 - حمایت از حقوق حرفهای رسانهها و روزنامه نگاران؛
8- ایجاد بسترهای لازم برای تحقق وظایف و تکالیف رسانهها و روزنامه نگاران؛
9- ارتقای دانش و توانمندی حرفهای روزنامه نگاران؛
10- ايجاد هماهنگي و کمک به یرقراری ارتباط وتعامل روزنامه نگاران، تشکلهای رسانهای و رسانههای داخلی با مجامع رسانهای منطقهای و بینالمللی؛
11- عضویت در سازمانها و مجامع منطقهای و بینالمللی رسانهای در چارچوب قوانین و مقررات کشور؛
12- پيگيري تامین حداقل حقوق و دستمزد روزنامه نگاران با تعيين اصول كار و ساير مناسبات حرفه اي؛
13- اقدام برای رفع مشکلات رفاهی، مالی و بیمة روزنامه نگاران؛
14- داوري و حل اختلاف بين اعضاي سازمان با يكديگر يا اعضاي سازمان با رسانه متبوع خود؛
15- رسيدگي به تخلفات حرفه ای روزنامه نگاران؛
17- همکاري با مراجع ذيصلاح قضایی در رسيدگي به اتهامات رسانه ها و روزنامه نگاران و ارائه نظرهاي مشورتي؛
17- انجام سایر وظايفی كه در دیگر قوانين و مقررات به سازمان محول میشود.
فصل دوم : سازمان و تشکیلات سازمان
مبحث اول : ارکان
ماده 5 : ارکان سازمان به شرح زیر است :
الف - مجمع عمومی
ب - شورای عالی سازمان
ج - دبير کل سازمان.
د - هیأت مدیره.
ه - بازرسان.
مبحث دوم : مجمع عمومی
ماده 6 : مجمع عمومی عبارت است از اجتماع اعضای هیأت مدیره های استانی که برای یک دورة چهارساله عهده دار وظایف مجمع خواهند بود.
ماده 7 : وظایف مجمع عمومی عبارت است از:
1 - انتخاب اعضای حقیقی شورای عالی و بازرسان .
2- انتخاب دبير کل سازمان و نائب وي؛
3- تصويب سياستهاي كلان پيشنهادي شوراي عالی وتایید گزارش شورا، دبير كل و بازرسان 4- انتخاب و برکناری و یا قبول استعفای دبيركل سازمان؛
5 - اتخاذ تصمیم در سایر اموری که طبق قوانین و آئیننامههای مربوطه و سایر ضوابط در صلاحیت مجمع عمومی میباشد.
تبصره 1 : آئیننامه داخلی مجمع عمومی به پیشنهاد شورای عالی به تصویب مجمع عمومی خواهد رسید.
تبصره 2 : در اولین جلسه مجمع عمومی، یک نفر به عنوان رئیس، دونفر نایب رئیس و یک منشی، از میان اعضا برای مدت 4 سال انتخاب مي شوند.
تبصره 3 : مجمع عمومی موظف است حداقل سالیانه یک جلسه برگزار نماید. جلسات مجمع با حضور اكثريت اعضاء رسمیت می یابد و تصمیمات آن به جز در انتخاب دبير کل سازمان با اکثریت آراء معتبر است. در صورت ضرورت مجمع عمومي فوق العاده تشكيل خواهد شد.
مبحث سوم : شورایعالی
ماده 8 : اعضای شورای عالی عبارتند از:
1 - هشت نفر از اعضای مجمع عمومی متشکل از سه روزنامه نگار مطبوعاتی، دو روزنامه نگار رادیو تلویزیونی، دو روزنامه نگار فضاي مجازي و یک خبرنگار عکاس
2- دو نفر به انتخاب و معرفی وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي
3- نماينده مطبوعات در هيأت نظارت بر مطبوعات
4 – یک نفر ازا عضای هیأت منصفه مطبوعات به انتخاب و معرفی هیأت منصفه استان تهران
5- یکی از اساتید علوم ارتباطات، حداقل با رتبه دانشیاری به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی
6 - دبير کل سازمان
7- یک نفر کارشناس خبرة حوزة فضاي مجازي به انتخاب شورای عالی فضای مجازی
ماده 9- : جلسات شورای عالی حداقل هر دو ماه یکبار تشکیل میشود و با حضور دوسوم اعضای شورا رسمیت می یابد . تصمیمات آن با رأي حداقل 7 نفر از اعضاء معتبر است.
ماده 10 - شورای عالی دارای یک رئیس، دو نایب رئیس و یک دبیر خواهد بود که از بین اعضای شورا با رأی اکثریت نسبی اعضاء، برای مدت چهار سال انتخاب میشوند. انتخاب مجدد آنان بلامانع است.
ماده 11 - اداره جلسات شورا به عهده رئیس یا نایب رئیس شورا خواهد بود. دبیر شورای عالی، مسؤول تشکیل جلسات و اداره دبیرخانه شورا است. دبيرخانه در ساختمان مركزي سازمان در تهران مستقر خواهد بود.
ماده 12 : وظایف شورای عالی عبارتست از :
1 - تعيين راهبردها و سياستهاي اجرايي سازمان؛
2 - تهيه و تصویب منشور اخلاق حرفهای روزنامه نگاری؛
3 - تهيه و تصويب آييننامه اداري و مالي سازمان و ساير آيين نامه ها و دستورالعمل هاي اجرايي لازم در چارچوب اين قانون؛
تهيه و تصويب آييننامه داخلي شورا؛
- نظارت بر عملکرد و حسن اجرای وظايف سازمان؛
- تصويب بودجه سالیانة سازمان و تفريغ آن و تعيين حق عضويت سازمانهاي استاني در سازمان؛
7 - انتخاب، برکناري و قبول استعفای اعضای هيأت رييسه شورای عالی مطابق مقررات اين قانون؛
8- اجرای دقیق وظایف مقرر در این قانون و نظارت مستمر بر حسن اجرای آنها از طریق دبير کل؛
9- نظارت بر عملکرد سازمان هاي نظام رسانهای استانها؛
10 - رسیدگی به تخلفات انضباطی هیأت مدیره سازمان نظام رسانهای استان؛
11 - انحلال هیأت مدیره سازمان هاي نظام رسانهای استان و برگزاری انتخابات مجدد در چارچوب این قانون؛
12- انتخاب دو عضو هیأت عالی رسیدگی به تخلفات حرفه ای.
13 - تصويب شرح وظايف دبيرخانه شورای عالی؛
مبحث چهارم : دبيرکل
ماده 13 : دبير کل بالاترین مقام اجرایی سازمان میباشد که از طرف مجمع عمومی با رای اکثریت مطلق اعضاي مجمع عمومي برای مدت چهار سال انتخاب میشود. ودر حدود مصوبات مجمع عمومی و شورای عالی و مقررات و ضوابط مربوط دارای اختیار کامل است .
ماده 14 : هرگاه در دور نخست هيچ يك از نامزدها حائز اكثريت مطلق آراء نشود با فاصله دو هفته براي بار دوم انتخابات برگزار ميشود. در دور دوم تنها دو نفر از نامزدهایی كه در دور نخست آراي بيشتري داشتهاند، شركت ميكنند و رأي اکثريت نسبي حاضران ملاک عمل خواهد بود.
ماده 15 : انتخاب نایب رئیس با رأی اکثریت نسبی اعضای مجمع انجام می شود. نايب رئيس ، سمت اجرايي در سازمان ندارد مگر در صورت فوت ، عزل يا استعفاي رئيس سازمان كه تا انتخاب رئيس بعدي ، وظايف او را عهده دار خواهد بود. در صورت برابري آرای نامزدها براي انتخاب شخص مذكور، قرعه تعيينکننده است.
ماده 16 : مجمع عمومی میتواند انتخاب و معرفی دبير کل را به شورای عالی واگذار نماید.
ماده 17 : شورای عالی حق استیضاح دبیرکل را دارد وبا رای عدم اعتماد دو سوم اعضای شورای عالی به وی عزل و مجمع عمومی فوقالعاده برای انتخاب دبیرکل جدید تشکیل میشود.
تبصره : دعوتنامه باید کتبا و یا از طریق پست الکترونیکی به همراه دستور جلسه حداقل ده روز قبل از تشکیل جلسه برای اعضاء ارسال شود .
ماده 18 : وظایف دبير کل به شرح زیر است:
١ - اداره کلیه امور اجرايي سازمان؛
2 - اجرای مصوبات مجمع عمومی و شورای عالی؛
3 - تدوين منشور اخلاق حرفهای روزنامه نگاری و شیوهنامههای لازم برای اجراي این قانون و ارائه آنها به شورا برای بررسي و تصويب؛
4 - تدوين ضوابط و شیوهنامههاي خاص صنفي از قبيل رتبه بندی و تعیین شاخصهای احراز هویت صنفی روزنامه نگاران و ارائه آن به شورا برای بررسي و تصويب؛
5- پيگيري حقوق روزنامه نگاران در زمينه حداقل دستمزد، ساعات كار و بيمه؛
6 - تعيين نماينده برای شرکت در مجامع داخلي، منطقه اي و بينالمللي؛
7 - ارایه نظر کارشناسی به دادگاهها و دستگاههای اجرایی بنا به درخواست آنان؛
8 - راهاندازی و اداره پایگاه اطلاعرسانی به منظور انتشارکلیه مصوبات و تصمیمات سازمان؛
9 – تهیه و تدوین آیین نامه برگزاری دورههای کارآموزی روزنامه نگاری برای بررسی و تصویب شورا و اجرای آن .
10- نمايندگي سازمان در دستگاه ها و نهادهاي اجرايي دولتي و خصوصي ومراجع قضائي با حق توكيل تا یک درجه وپایان دادن به دعاوی از طریق صلح و سازش یا ارجاع به داوری .
11- تشكيل ساز و كار داوري براي حل اختلاف بين روزنامه نگاران با يكديگر و روزنامه نگاران با مديران رسانه ها؛
مبحث پنجم : عضویت
ماده19: روزنامه نگاران برای عضویت در سازمان نظام رسانه ای باید واجد شرایط زير باشند:
1- تابعیت جمهوری اسلامی ایران؛
2- اعلام وفاداری به قانون اساسی؛
3- شغل اصلی و مستمر او روزنامه نگاری باشد؛
4- حداقل 2 سال سابقه فعالیت روزنامه نگاری و نگارش و انتشار حداقل 50 اثر در یک یا چند رسانه؛
5- عدم اشتهار به فساد اخلاق ونداشتن سابقة محکومیت کیفری موثرکه موجب محرومیت از حقوق اجتماعی باشد؛
6- داشتن صلاحیت علمی در حد كارشناسي و يا تجربي به تشخیص هیأت صدور پروانه روزنامه نگاری؛
7- قبول و امضای متن منشور اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری؛
8- داشتن حداقل یک سال سابقه بیمه توسط رسانه ها (منتهي به درخواست عضويت)
9- پرداخت حق عضویت سالانه؛
تبصره: متقاضیان پروانة روزنامه نگاری و عضویت در سازمان باید متولد یا مقیم استان محل تقاضا یا دارای حداقل شش ماه متوالی سابقة فعالیت رسانه ای در همان استان باشند؛
ماده 20 : برخورداری روزنامه نگاران از حمایت های مصرّح در این قانون و داشتن پروانه روزنامه نگاری، صرف نظر از نوع و مالکیت رسانه ای که در آن شاغلند، منوط به عضویت در سازمان است. چگونگی رتبه بندی روزنامه نگاران در آئین نامه اجرایی این قانون مشخص خواهد شد.
ماده 21 : افرادی که شغل اصلی و مستمر آنها روزنامه نگاری نیست ولی در رسانه ها صاحب اثر هستند، عضو افتخاری محسوب می شوند و از حق رأی برخوردار نیستند.
ماده 22 : افرادي كه امرار معاش آنها صرفاً از محل روزنامه نگاري نيست اما حضور مستمر و مؤثر رسانه اي داشته و اشتهار به روزنامه نگاري دارند با پيشنهاد 10 نفر از اعضاء و بررسي و تأييد هيأت مديره مي توانند به عنوان عضو اصلي پذيرفته شوند.
ماده 23: پس از يكسال از تصويب اين قانون، فعاليت حرفه اي در هر يك از رسانه هاي همگاني موضوع اين قانون مستلزم پروانه فعاليت حرفه اي است.
مبحث ششم: سازمان نظام رسانهای استان
ماده24 : سازمان نظام رسانه اي استان که از این پس به اختصار «سازمان استان» نامیده میشود، در مرکز هر استان تشکیل میشود. سازمان استان داراي شخصيت حقوقي مستقل بوده و به لحاظ ضوابط اداری تابع سازمان محسوب میشود.
تبصره : روزنامه نگاران استانهایی که سازمان استان در آنها تشکیل نشده باشد، تابع سازمان استانی هستند که شورا تعیین خواهد كرد.
ماده 25 : وظايف و اختيارات سازمان استان به شرح زير است:
1 - انجام وظايف و اعمال اختيارات سازمان در سطح استان؛
٢ - اجرای مصوبات مجمع عمومی و شورا در سطح استان؛
3 - صدور پروانه روزنامه نگاری برای روزنامه نگاران مقيم استان
4 – اجرای ابلاغیه های دبير کل در سطح استان؛
5 - رسيدگي به تخلفات حرفه اي روزنامه نگاران
ماده 26 : ارکان سازمان استان عبارت است از:
الف - هيأت مديره.
ب - هيأت صدور پروانه روزنامه نگاری.
ج- هيأت هاي رسيدگي به تخلفات حرفه اي .
د – رييس سازمان .
ماده 27: هيأت مديره سازمان استان اداره کلیه امور سازمان استان را به عهده دارد و اعضای آن از ميان نامزدهای تصدی اين سمت و با رأي اکثريت نسبي روزنامهنگاران دارای حق رأی براي مدت چهار سال از همان استان انتخاب میشوند. انتخاب مجدد اعضاء به صورت متوالی تنها برای يک دوره بلامانع است.
ماده 28: تعداد اعضای هيأت مديره به قرار زیر است:
1- سازمانهای داراي تا 200 عضو داراي حق رأي، 5 نفر
2- سازمانهای داراي 201 تا 500 عضو داراي حق رأي، 7 نفر
3- سازمانهای داراي بيش از 501 تا 1000عضو داراي حق رأي، 11 نفر
4- سازمانهای داراي بيش از 1000 عضو داراي حق رأي، 15 نفر
تبصره 1: در ترکیب هيأت مدیره سازمان استان متناسب با تعداد اعضاء بايد حداقل دو تا پنج روزنامه نگار مطبوعاتی، یک تا چهار روزنامه نگار فضاي مجازي، یک تا سه روزنامه نگار رادیو تلویزیونی و یک تا سه روزنامه نگار عکاس از رسانه های استانی حضور داشته باشند. از هر رسته، يك عضو علي البدل نيز انتخاب مي شود. در صورتي كه تعداد عضو هر يك از رسته هاي يادشده در هر استان كمتر از 10 درصد كلّ اعضاي سازمان در آن استان باشد، روزنامه نگاران مطبوعاتی جایگزین آنها در تركيب هيأت مديره خواهند شد.
ماده 29 : وظايف هيأت مديره سازمان استان عبارت است از:
1 - پیشنهاد نامزد تصدی رياست سازمان استان به دبير کل؛
2 - تدوین برنامههای اجرایی سازمان استان در چارچوب راهبردها و سیاستهای مصوب شورا و شیوهنامههای مربوط؛
3 - نظارت بر حسن اجرای وظايف سازمان استان؛
4 - انتخاب نمايندگان هيأت مديره در هيأت های بدوی و تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات حرفه ای و هيأت صدور پروانه روزنامه نگاری؛
5 - تصويب بودجه سازمان استان و تفريغ آن و تعيين حق عضويت اعضا؛
ماده 30 : رييس سازمان استان از بين اعضاي هيأت مديره سازمان استان به پیشنهاد هيأت مذکور و تأييد و حكم دبير کل سازمان برای مدت چهار سال منصوب ميگردد.
تبصره : عزل رييس سازمان استان با دبير کل خواهد بود.
ماده 31: رييس سازمان استان نماینده قانونی آن در کليه مراجع محسوب ميشود و اجرای تصميمات هيأت مديره در تمامی امور اداري، مالي و حقوقي و نیز ميانجيگري در حل اختلافات حرفهاي روزنامه نگاران و نظارت بر عملکرد حرفهای و اعلام تخلفات آنها به هيأت های رسیدگی به تخلفات بر عهده وی است.
ماده 32: رییس سازمان استان میتواند بخشی از اختیارات خود را به دیگر اعضای هيأت مدیره تفویض کند . این امر نافی مسئولیت وی نخواهد بود. اعلام تخلفات روزنامه نگاران قابل تفویض به غیر نیست.
ماده 33 : جلسات هيأت مديره سازمان استان، حداقل هر ماه يکبار با حضور حداقل دو سوّم اعضای اصلي رسميت مييابد و تصميمات آن با اکثريت مطلق آرای اعضاء اتخاذ ميشود .
ماده34 : مدير کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ميتواند درجلسات هيأت مديره سازمان استان بدون حق رأی شركت کند.
ماده 35 : عضويت اعضای هيأت مديره در موارد زير لغو ميشود:
1 – فوت؛
2 – حجر؛
3 - محکوميت کيفري مؤثر؛ که منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی شده باشد.
4 - محکوميت حرفه اي قطعي درجه ٣ و بالاتر؛
5 – اقامت درغیر استان محل انتخاب؛
6 - غيبت غيرموجه در 3 جلسه متوالي يا 6 جلسه متناوب هيأت مديره در مدت يک سال به تشخيص هيأت؛
7 – استعفای عضو و پذيرش آن از سوي هيأت مديره.
تبصره: در صورتی که موضوع بند 6 مورد اختلاف باشد، رأی شورای عالی تعیین کننده خواهد بود.
ماده36 : در صورت لغو عضويت هر يك از اعضای هيأت مديره، عضو علی البدل در رسته مشابه، جایگزين وي ميشود.
ماده37 : هیأت مدیره سازمان نظام رسانهای استان در موارد زیر منحل میگردد:
1 - عدول و تخطی از وظایف مقرر در این قانون با تشخیص شورای عالی؛
2 - فوت، استعفاء یا غیبت غیرمجاز بیش از نصف اعضاء هیأت مدیره طي چهار جلسه متوالی.
ماده 38 : هزينههاي سازمان استان از محل حق عضويت سالانه اعضاء، کمکهاي مالي دولت، نهادهای عمومی و نيز سایر فعالیتهای علمی، فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، ترویجی و مشاورهای در حوزه رسانه اي تأمين ميشود. تعيين حق عضويت سالانه و نحوه وصول آن پس از دريافت گزارش توجيهي رييس سازمان استان با هيأت مديره است.
ماده.39 : نظارت بر صحت عملکرد مسؤولان سازمان استان در هزينهکرد بودجه به عهده هيأت مديره است که همهساله پس از پایان سال مالی از طريق کارشناسان حقوقی و حسابرسان رسمی انجام و گزارش آن به شورای عالی و دبیرکلّ سازمان ارائه میشود.
مبحث هفتم: صدور پروانه روزنامه نگاری
ماده 40: به منظور صدور پروانه روزنامهنگاری برای متقاضیان، هيأت صدور پروانه روزنامهنگاری در سازمان استان برای 2 سال با ترکيب زير تشکيل میشود:
رئيس سازمان استان؛
يک عضو هيأت مديره سازمان استان به انتخاب هيأت مذکور؛
يک روزنامهنگار به پيشنهاد رئيس سازمان استان و تأييد شوراي عالي؛
ماده 41 : هيأت صدور پروانه روزنامهنگاری پس از احراز صحت مدارک ارائهشده براساس آییننامه مصوب شورا، برای فرد واجد شرایط، پروانه روزنامهنگاری صادر میکند.
فصل سوم: حقوق و مسئولیت های روزنامه نگاران
مبحث اول: حقوق روزنامه نگاران
ماده42 : روزنامه نگاران عضو سازمان نظام رسانه ای در دسترسی به اخبار و اطلاعات و تولید و انتشار آن از حقوق زير بهره مند هستند. :
1- دسترسی آزادانه به اطلاعات و مراجعه به سازمان ها و نهادهای دولتی و عمومی و خصوصی برای انجام وظیفه حرفه ای خود به جز موارد طبقه بندی شده به موجب قانون؛
2- استفاده از وسایل و تجهیزات الکترونیکی، صوتی و تصویری به منظور ضبط و ثبت اطلاعات و اخبار مربوط به رویدادهای عمومی و انتشار آن با رعايت ميثاق اخلاق حرفه اي سازمان.
3- حضور در صحنه های خبری اعم از صحنه های مربوط به سوانح طبیعی، حوادث غیرمترقبه، گردهمایی ها، تظاهرات و تهيه گزارش از اجتماعات به جز مواردی که منع قانونی دارد؛
4- برخورداری از امنیت در حین انجام وظیفة روزنامه نگاری
5- انتشار و تحلیل و تفسیر اخبار و رویدادهای داخلی و خارجی به منظور ارتقای آگاهی عمومی؛
6- شکایت از مقامات دولتی یا غیردولتی که از راه هاي گوناگون در صدد جلوگیری از فعالیت حرفه ای و رسالت روزنامه نگار برآیند و برای انتشار یا جلوگيري از انتشار تولیدات رسانه ای به اعمال فشار متوسل شوند؛
7- برخورداری دفاع دررسیدگی به اتهام حرفه ای در محاکم دادگستری مطابق اصل یکصد و شصت و هشتم قانون اساسی؛
8- نقد و برخورداری از ابراز آزادانة عقیده و انتشار آن مطابق اصل بیست و چهارم قانون اساسی؛
9- انتشار مطالب و تولیدات خود با نام حقیقی و حق حذف امضای خود از گزارش ها و مطالب تحریف شده و یا مغایر با قانون؛
10- بهره مندی از مالکیت معنوی در تولیدات رسانه ای؛
11- برخوداری از استقلال حرفه ای در انجام رسالت روزنامه نگاری؛
12- عضویت در انجمن های صنفی و حرفه ای داخلی، منطقه ای و بین المللی در چارچوب قانون؛
13- امتناع از نگارش، تولید مطالب مغایر با قانون و اصول اخلاق حرفه ای
14- برخورداری از بیمة تأمین اجتماعی و بیمة بیکاری
مبحث دوم: مسئولیت های حرفه ای و اجتماعی روزنامه نگاران
ماده 43 : روزنامه نگاران در اجرای وظیفه و رسالت خود باید از رفتار و اعمال مغایر با شئون حرفه ای بپرهیزند و مقیّد به اصول زير باشند:
1- التزام به اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران
2- پایبندی عملی به مفاد منشور اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری
3- احترام به حقوق افراد و حفظ اسرار و حریم خصوصی اشخاص
4- پرهيز از افترا، تهمت و توهین به اشخاص حقيقي و حقوقي و احترام به اصل برائت و رعایت حقوق، حیثیت و منزلت افراد
5- حفظ منافع ملی و رعایت عفت عمومی
6- احترام به اعتقادات و ارزش های حاکم بر جامعه
7- پذیرش مسئولیت مطالب منتشره در رسانه ها و پاسخگویی به افکار عمومی
8- رعایت بی طرفی، انصاف و عدالت و خودداری از دخالت نظرها و قضاوت های شخصی در انجام وظایف رسانه ای؛
9- رعايت حق مالكيت معنوي ديگران در توليدات رسانه اي
10- خودداري از انتشار شایعات و موارد خلاف واقع در قالب هرگونه تولید نوشتاری، شنیداری و دیداری؛
فصل چهارم : امور مالي
ماده44 : منابع مالي سازمان عبارتست از:
1-كمك هاي دولت، شهرداريها و موسسات غیر دولتی
2- حق عضويت سالانه سازمان هاي استاني
ماده 45 : هزینههای اولیه تشکیل سازمان، از قبیل تأمین یا تملک ساختمانها و تجهیزات مورد نیاز از محل کمکهای دولت ، شهرداریها ، رسانه ها و یا هدایا وکمکهای سازمانهای عام المنفعه تأمین میشود.
ماده46 : ميزان و نحوه وصول حق عضویت افراد با توجه به وضع مالي و تعداد روزنامهنگاران عضو سازمان توسط شوراي عالي تعيين ميشود. سازمان ميتواند از کمکهاي مالي دولت، اشخاص و درآمدهاي حاصل از فعالیتهای فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، ترویجی و مشاورهای در حوزه رسانه اي نيز استفاده کند.
ماده47 : بودجه سالیانه سازمان نظام رسانهای هر استان توسط هیأت مدیره همان استان تهیه و به پيشنهاد دبيركل سازمان به تصویب شورای عالی خواهد رسید و طبق آئیننامه مصوب شورای عالی هزینه خواهد شد.
ماده48 : امور اداری و استخدامی سازمان، نحوه هزينهکرد بودجه مصوب، کيفيت تفريغ بودجه و نظارت بر صحت عملکرد مسؤولان سازمان و سازمانهای استانی بر اساس آييننامه اي خواهد بود که به پيشنهاد دبيرکلّ به تصویب شورای عالی خواهد رسيد.
ماده 49- قبول هر گونه کمک مالي از کشورها و سازمانها و مؤسسات خارجی ممنوع است.
فصل پنجم: انتخابات
ماده 50 : مدت فعالیت هر دوره مجمع عمومی، شورایعالی و هیأت مدیره استانی چهار سال میباشد.
ماده 51 : شروع اولين دوره حد اکثر یکسال پس از تصویب این قانون خواهد بود. انتخابات دوره هاي بعد سه ماه قبل از اتمام هر دوره با اعلام وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و تشكيل هيأت نظارت بر انتخابات انجام مي شود.
ماده52 : شروع فعالیت دورههای بعد ارکان سازمان، بلافاصله پس از پایان دوره قبلی است و چنانچه در پایان دوره، تشریفات انتخابات دوره بعد به نحوی از انحاء پایان نیافته باشد، ارکان دوره قبلی تا قطعیت نتیجه انتخابات جدید به فعالیت خود ادامه خواهند داد و مبدأ شروع کار دوره جدید از تاریخ قطعیت انتخابات خواهد بود.
ماده53 : انتخابات هیأت مدیره سازمان نظام رسانهای استانهایی که انتخابات آنها منحل یا توسط هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ابطال گردیده است، حداکثر ظرف مدت سه ماه با هماهنگی هیأت نظارت و رعایت سایر مواد قانونی انجام میپذیرد.
ماده 54 : ترکیب هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات به شرح زیر خواهد بود:
الف - نماینده دادستان کل کشور؛
ب - نمایندة وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛
ج- نماينده مديران مسئول در هيأت نظارت بر مطبوعات؛
د- يك نفر از اعضاي سازمان به انتخاب شورای عالی.
ه – نماینده مجلس شورای اسلامی در هیات نظارت بر مطبوعات .
ماده 55 : وظايف هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات به شرح زير است:
الف - نظارت بر حسن انجام انتخابات استانی، شورای عالی و دبيرکل؛
ب - عزل و نصب اعضای هیأتهای نظارت بر انتخابات سازمان استان، شورای عالی و دبیرکل؛
ج - بررسی صلاحیت نامزدهای عضویت در هیأت مدیره سازمان استان و اعلام نظر به هیأتهای اجرائی انتخابات مربوطه به منظور اعلام عمومی؛
هـ - رسیدگی به شکایات انتخاباتی در چارچوب این قانون و آئیننامه اجرایی آن .
و - توقف یا ابطال تمام یا قسمتی از مراحل انجام انتخابات در چارچوب قانون و دستورالعملهای مربوط؛
ز - تأیید نهائی صحت انتخابات هیأت مدیره سازمان استان و اعضای شورای عالی سازمان و دبیرکل؛
ح - رسیدگی به شکایات و اعتراضات کتبی افراد درمورد تأیید صلاحیت نامزدهای عضویت در هیأت مدیره سازمان استان؛
ماده56 : هیأت مرکزی نظارت در نخستین جلسه یک نفر را از بین اعضا به عنوان رئیس هیأت انتخاب و نحوة ادارة جلسات و وظایف رئیس هیأت را به تصویب می رساند .
ماده57 : هیأت مرکزی نظارت میتواند تمام یا قسمتی از وظایف مقرر در این ماده را به هر یک از هیأتهای نظارت بر انتخابات هیأت مدیره سازمان استان تفویض نماید.
ماده58 : تصمیمات هیأت مرکزی نظارت، قطعی است. این امر مانع شکایت و اقامة دعوای افراد ذی نفع در محاکم صالح نخواهد بود.
ماده 59 : برگزاری انتخابات هیأت مدیره و اعضای شورای عالی سازمان و دبيرکل، ترکیب و نحوه تشکیل و کیفیت برگزاری انتخابات طبق آئیننامهای خواهد بود که توسط شورای عالی سازمان تهیه و به تصویب مجمع عمومی خواهد رسید.
تبصره 1: شرايط عضويت براي انتخاب كنندگان در اولين دوره لازم الرعايه نخواهد بود.
ماده60 : شرایط نامزدهاي هیأت مدیره سازمان استان و اعضای شورای عالی به شرح زیر است:
الف - تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران؛
ب- سابقه عضویت حداقل 3 سال در سازمان نظام رسانه ای، به جز در اولین دوره؛
ج- داشتن حداقل 25 سال سن برای عضویت درهیأت مدیره سازمان استان و 35 سال سن برای عضویت در شورای عالی؛
د- داشتن حداقل 5 سال سابقة شغلی روزنامه نگاری برای عضویت درهیأت مدیره سازمان استان و 10 سال برای عضویت در شورای عالی؛
هـ - نداشتن پیشینة محکومیت کیفری مؤثرو پیشینة محکومیت قطعی حرفه ای درجه 4 و بالاتر؛
و - داشتن حسن شهرت اجتماعی و شغلی ، وفاداری به قانون اساسیو التزام عملی به اسلام ؛
تبصره - اقلیتهای دینی مصرح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تابع احکام دینی خود میباشند.
ماده 61 : سازمان نظام رسانه ای مسؤول برگزاری انتخابات هیأت مدیره سازمانهای استانی از طریق هیأتهای اجرائی انتخابات با رعایت مواد این قانون خواهد بود.
تبصره: مسئوليت برگزاري انتخابات در اولين دوره بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي خواهد بود.
ماده 62 : كميسيون استاني نظارت بر انتخابات مرجع رسيدگي به صلاحيت داوطلبان عضويت در هيأت مديره سازمان استان و نظارت بر انتخابات است و مركب از نمایندة رييس کل دادگستری استان، نمایندة مدير کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و نماينده تشكل هاي قانوني رسانه اي استان مي باشد.
ماده 63 : در نخستین مرحله و قبل از تشکیل هیأت های مدیره سازمان استان و کمیتة صدور پروانه روزنامه نگاری، کمیسیونی متشکل از افراد زير به منظور تطبیق شرایط مندرج در ماده 19و تأیید صلاحیت حرفه ای روزنامه نگاران در مرکز استان تشکیل می شود:
1- رئيس خانه مطبوعات استان
2- يك نفر به انتخاب مديران مسئول روزنامه ها و هفته نامه هاي استان
3- نماينده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان
ماده64 : افرادی که توسط این کمیسیون، روزنامه نگار شناخته شوند، می توانند در انتخابات اولین دورة هیأت مدیره سازمان استان به عنوان انتخاب کننده یا انتخاب شونده شرکت کنند.
ماده65 : رسیدگی به اعتراضات رد صلاحیت شدگان این مرحله و احراز صلاحیت حرفه ای روزنامه نگاران در دوره های بعد به عهدة هیأت صدور پروانة روزنامه نگاری در سازمان استان است.
فصل ششم : بازرسان
ماده 66 : يك بازرس اصلي و يك بازرس علي البدل بنا به پیشنهاد شورای عالی و با رأي مجمع عمومي به مدت دوسال انتخاب مي شوند.
ماده 67 : وظایف بازرسان به شرح زیر است:
الف - نظارت بر نحوه عملکرد بودجه و انطباق آن با مصوبات شورای عالی؛
ب - تنظیم و ارائه گزارش عملکرد سالانه مالی سازمان و سازمان استان به شورای عالی و مجمع عمومی.
ماده68 : بازرسان میتوانند بدون دخالت در امور اجرائی سازمان، به نحوی که در امور جاری سازمان وقفهای ایجاد نشود، در هر زمان، اسناد، مدارک و اطلاعات مالی مربوط به سازمان را مطالبه و مورد رسیدگی قرار دهند.
تبصره: بازرسان می توانند بدون داشتن حق رأی، در جلسات شورای عالی يا هیأت مدیره استانی شرکت کنند.
ماده 69 : چنانچه بازرسان در ضمن بازرسی، تخلف، یا تقصیری را از سوی دبيرکل، یا معاونان و یا سایر رؤسای هیأت هاي مدیره استان ها مشاهده کنند باید مراتب را به اطلاع شورای عالی برسانند.
فصل هفتم : هیأت های رسیدگی به تخلفات حرفه ای
ماده 70 : هیأتهای رسیدگی به تخلفات حرفه ای به منظور رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای شاغلان رسانهای در دو سطح بدوی و تجدیدنظر برای مدت چهار سال تشکیل میشود.
تبصره - شورای عالی میتواند مسؤولیت رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای شاغلان حرف تخصصی حوزه رسانه چند استان را به هیأت بدوی یک استان واگذار نماید.
ماده 71 : هیأت بدوی با ترکیب زیر در محل سازمان استان تشکیل می شود:
الف- یک نفر قاضی آشنا به حقوق رسانه با معرفي هيأت مديره سازمان استان؛
ب- دو نفر از اعضاء هیأت مدیره سازمان استان به انتخاب هیأت؛
ج- یک نفر مديرمسئول از رسانه های محلی استان به انتخاب مدیران مسئول رسانه ها
د- یک نفر روزنامه نگار به انتخاب مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان .
ماده 72 : رعایت موازین شرعی و قانونی در تولیدات رسانه ای و رعایت مقررات صنفی و حرفهای در انجام وظایف قانونی توسط روزنامه نگاران، الزامي است و موارد زیر تخلف محسوب میشود :
1 . عدم پرداخت حق عضویت
٢. نقض حقوق مالکیت معنوی دیگران .
عدم رعايت بي طرفي و انصاف حرفه اي
انتشار اطلاعات و مطالب نادرست در رسانه متبوع
. انتشار محتوا بدون ذكر منبع يا رضایت پدیدآورنده آن
. نقض حريم خصوصي افراد
تقاضای مادی در ازای انتشار یا عدم انتشارمحتوای رسانه ای
صدور حکم قطعی مبنی بر محکومیت روزنامه نگار به مجازات های تعزیری درجه 4 به بالا به جز در جرایم غیر عمد
ماده 73 : متخلفان از ماده فوق حسب شدت و ضعف عمل ارتکابی و تعدد و تکرار آن به مجازاتهای زیر محکوم میشوند:
1- احضار به هیأت مدیره برای تذکر یا توبیخ شفاهی
2- توبیخ کتبی با درج در پرونده.
3- توبیخ کتبی با درج در پرونده و انتشار در وبگاه اختصاصی سازمان.
4- محرومیت از اشتغال به حرفه روزنامه نگاری از سه ماه تا یک سال.
5- محرومیت از اشتغال به حرفه روزنامه نگاری از یک سال تا پنج سال.
- محرومیت دائم از اشتغال به حرفه روزنامه نگاری و لغو پروانه.
ماده 74 : متخلفان از بندهای 1تا 3 به مجازات های درجه 1 تا 3،
متخلفان بند های 3 تا 5 به مجازات درجه 2 تا 4 ، متخلفان بندهای 4 تا 7 به مجازات درجه 4 تا 5 و سه بار تکرارهر تخلف به مجازات درجه بالاتر منجر میشود
ماده 75 : مجازات حرفه ای درجه 6 در مورد دارندگان محکومیت های زیر اعمال میشود :
صدور حكم قطعي مبني بر عدم فعاليت مادام العمر توسط محاكم قضايي
سابقه سه بار محكوميت به مجازات حرفه اي درجه 5.
ماده 76 : هريک از روزنامهنگاران عضو ارکان يا واحدهای تابع سازمان که در انجام تکاليف قانونی ناشی از سمت خود تخلف کنند، علاوه بر محروميت دائم از عضويت در ارکان و واحدهای تابع سازمان، به مجازات حرفه اي درجه 4 نيز محكوم میشوند.
ج - اعلام تخلف از طرف هیأت مدیره، شورای عالی و دبيرکل؛
د- تخلفاتي که به اعضاء هیأت گزارش شده باشد.
ماده 78: درصورت اعتراض هر یک از طرفین دعوي به رأی هیأت بدوی، پرونده برای رسیدگی مجدد به هیأت تجدید نظر استان ارجاع خواهد شد.
ماده 79 : هیأتهای بدوی استان علاوه بر مسؤولیت رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای روزنامه نگاران مرجع صلاحیتدار بررسي و اعلام نظر کارشناسی و تخصصی به مراجع قضائی خواهند بود.
ماده 80 : هیأت های بدوی براي رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفهای موضوع این قانون مي توانند نظرات کارشناسی کمیسیونهای تخصصی - مشورتی سازمان استان مربوط را درخواست نمايند. کمیسیون های مذکور موظفند حداکثر ظرف مدت پانزده روز نظرات کارشناسی خود را در اختیار هیأتهای بدوی قرار دهند.
ماده 81 : به منظور رسیدگی مجدد به پروندههائی که پس از صدور رأی هیأتهای بدوی مورد اعتراض هر یک از طرفین قرار گیرد، هیأت تجدیدنظر استان با ترکیب زیر در محل سازمان استان تشکیل میشود. آراء هیأتهای تجدیدنظر قطعی است :
الف - یک نفر از قضات دادگاه های تجدیدنظر استان و آشنا به حقوق رسانه به انتخاب هيأت مديره سازمان استان؛
ب- یک نفر خبره به انتخاب هیأت نظارت بر مطبوعات؛
ج - يكي از اعضاي هيأت منصفه استان به انتخاب هيأت مديره سازمان استان؛
د- رئيس يا نائب رئيس سازمان استان
هـ - يك نفر از اعضاء با سابقه سازمان به انتخاب شوراي عالي؛
ماده 82 : به منظور رسيدگی به تخلفات حرفه اي روزنامهنگاران عضو شورای عالی، دبیرکل ، رييس و اعضاي هيأت مديره سازمانهاي استانی، اعضاي روزنامهنگار هيأت های بدوی و تجدیدنظر و نیز رسيدگی به آرای صادره از سوی هيأتهای بدوی و تجدیدنظر، هيأت عالی رسیدگی به تخلفات حرفه ای مرکب از اعضاي زير در سازمان تشکيل میشود:
الف- یک نفر از قضات باتجربه و آشنا به حقوق رسانه با معرفی سازمان
ب- یک عضو هیأت نظارت بر مطبوعات به انتخاب آن هیأت.
ج- يكي از اعضاي کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به انتخاب کمیسیون
د- یک روزنامه نگار و یک استاد علوم ارتباطات به انتخاب شورای عالی.
تبصره – اعضای هیأت بدوی، تجدیدنظر و عالی نمیتوانند در بیش از یک هیأت عضویت داشته باشند.
ماده 83- اعضای هیات های بدوی، تجدیدنظر و عالی رسیدگی به تخلفات حرفه ای با حکم دبیر کل سازمان برای مدتچهار سال منصوب میشوند و تجدید انتخاب آنها برای دورههای بعدی بلااشکال است. عزل یا تغییر آنها قبل از انقضای مدت چهار سال با مراجع معرفی کننده خواهد بود.
تبصره 1 : اعضای هیأت های موضوع این مادّه در نخستین جلسه، یک نفر را از میان خود به عنوان رئیس هیأت انتخاب می کنند.
تبصره 2 : اعضای روزنامه نگار هیأت های بدوی و تجدیدنظر، باید حداقل 5 سال و اعضاي هیأت عالی حداقل 7 سال سابقة فعالیت روزنامه نگاری داشته باشند. در دورة اول، عضویت در سازمان موضوعیت ندارد.
تبصره 3 : در صورتی که تخلف مورد رسیدگی، مربوط به یکی از روزنامه نگاران عضو هیأت رسیدگی کننده باشد، وی در جلسه، شركت نخواهد كرد.
نداشتن پیشینه محكوميت قطعی حرفه اي درجه چهار و بالاتر؛
نداشتن عضویت در ساير اركان سازمان .
ماده 85 : در صورت غيبت، حجر، ورشکستگی یا وفات عضو هيأت عالي، مرجع انتخاب كننده وی ، فرد جايگزين را معرفي مي كند.
ماده 86 : آئين نامه داخلي هيأت عالي توسط هيأت تهيه وبه تصويب شوراي عالي ميرسد.
ماده 87 : چنانچه دبیر کل سازمان و یا حداقل دو نفر از اعضای هیأت عالی، آراي قطعی هیأتهای بدوی و تجدیدنظر استان را خلاف قانون تشخیص دهند میتوانند خواستار بررسي مجدد پرونده توسط هیأت عالی شود. رأی هیأت عالی، قطعی است.
ماده 88 : هیأتهای بدوی و تجدیدنظر هر یک از استانها موظفند در صورت درخواست مراجع قضايي، نظر مشورتی کارشناسی و تخصصیخوددر مورد پروندههای مرتبط با تخلف حرفه اي روزنامه نگاران عضو سازمان را حداکثر ظرف 15 روزبه آنان ارائه دهند.
ماده 89 : دادگاهها و دادسراها در هر یک از استانها باید حداقل چهل و هشت ساعت قبل از احضار يا جلب هر یک از روزنامه نگاران به دادگاه و یا دادسرا به خاطر رسیدگی به اتهام بزه ناشی از تخلف حرفه اي این افراد، مراتب را به اطلاع هیأت بدوی برسانند.
ماده 90 : شورای عالی سازمان به منظور اجرای هرچه بهتر وظایف مقرر در این قانون میتواند کمیسیونهای تخصصی مشورتی تشکیل دهد. نوع کمیسیون و ترکیب و نحوه کار آنها طبق دستورالعملی خواهد بود که توسط دبیرکل تهیه و به تصویب شورای عالی مي رسد.
فصل هشتم: صندوق حمایت
ماده 91 : سازمان میتواند به منظور حمایت مالی از اعضاء، صندوق حمايت تشکيل دهد . اساسنامه صندوق ظرف مدت سهماه پس از تشكيل سازمان، توسط دبیرکل تهیه مي شود و به تصویب شورای عالی خواهد رسید .
فصل نهم: سایر
ماده 92 : در صورت پیشنهاد اکثریت اعضای شورای عالی مبنی بر انحلال سازمان، مجمع عمومی فوق العاده تشکیل و سازمان با رأی حد اقل دو سوم اعضای مجمع عمومی منحل می گردد و اموال و دارایی های آن پس از حسابرسی قانونی و رّد دیون در اختیار دولت جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد.
ماده 93 : کلیه آییننامهها و دستورالعملهای مربوط به اجرای این قانون توسط دبیر کل تهیه و به تصویب شورای عالی خواهد رسید.
ماده 94: از تاریخ تصویب این قانون کلیه قوانین مغایر با آن لغو می شود.