پیشوایی ادامه داد: در طول مسیر اماکن تاریخی که امام خمینی ( ره) سالیان سال در آنجا به آموزش طلبه های جوان پرداخته بودند مانند از مسجد سلماسی آغاز و با گذر از مدرسه آیت الله بروجردی، گذر خان، امامزاده شاه حمزه و امامزاده اختران می رسیم.
وی افزود: موافقتنامه ساخت این گذر تاریخی به امضاء رسیده است و بزودی کار طراحی و اجرای آنرا در قم آغاز می کنیم.
پیشوایی ادامه داد: این خانه تنها منزلی است که به نام امام خمینی(ره) در قم ثبت شده و حضرت امام ۲۰ سال از عمر پر برکت شان را در مکان سکونت داشتند.
بنابراین گزارش، بیت امام خمینی (ره) واقع در شهر قم در استان قم یکی از بناهای مهم این شهر به شمار می رود که از تاریخچه سیاسی، اجتماعی خاصی برخوردار است. این خانه که آخرین محل سکونت امام در قم بوده، به دلیل قرار گیری در محله یخچال قاضی، به این نام نیز معروف است.
این بنا از آثار اوایل قرن ۱۴ شمسی به حساب می آید و محل زندگی امام خمینی (ره) در دورهای که در شهر قم زندگی میکردند، بود.
بیت حضرت امام خمینی (ره) در شهر قم، بنایی ۲ اشکوبه و ساده شامل یک طبقه همکف و زیرزمین است. حیاط این بنا در جنوب آن و فضاهای سرپوشیده در شرق و غرب خانه قرار دارد. سطوح داخلی این خانه قدیمی بدون تزئین بوده و گچ اندود شده است. سطوح خارجی نیز از جرزهای آجری ساده و سطوح گچی یکدست و بدون نقش و نگار میباشد.
این خانه در حدود سال ۱۳۳۵ توسط امام خمینی (ره) خریداری شد و تا پیش از این، هیچ خانه ای در قم در تملک امام نبوده است. امام تا سال ۱۳۴۲ در آن زندگی کردند. معظمٌ له تا آخرین روزها و ساعات سال ۱۳۴۲ که در قم بودند، در همین خانه ساده می زیستند.
پس از تبعید امام به ترکیه، خانه مذکور در اختیار بود که با تغییر محل تبعید به نجف و رفتن اعضای خانواده به نجف اشرف، به آیت الله پسندیده، برادر امام واگذار شد و سرانجام در سال ۱۳۷3 توسط مرحوم حاج احمد خمینی به بیت مقام معظم رهبری واگذار شد.
خانه یخچال قاضی که حدود ۳۰۰ متر مربع، مساحت دارد و یکصد سال پیش بنا شده است، شامل دو طبقه سرداب و همکف است. در قسمت جنوبی بنا، حیاط ساختمان واقع شده است و در جهات شمال، شرق و غرب آن فضاهای سرپوشیده قرار دارد.
در وسط بنا، راه پله ای است که ساختمان را به دو بخش بیرونی «شرقی» و اندرونی «غربی» تقسیم می کند. در بخش بیرونی ساختمان، اتاق بزرگی واقع شده است که سال ها پذیرای مستمعان و شاگردان حضرت امام بوده است.
سطوح داخلی این خانه قدیمی بدون تزئین بوده و گچ اندود شده است. سطوح خارجی نیز از جرزهای آجری ساده و سطوح گچی یکدست و بدون نقش و نگار است.
خانه یخچال قاضی، به رغم آن که نسبت به دیگر منازل قم، مساحت مناسبی دارد اما بسیار ساده و عاری از تزئینات و تجملات است اما در عین سادگی، نوعی حس مانایی را به انسان تلقین میکند؛ نوعی حس اقتدار و قاطعیت؛ این خانه خشتی و ساده، نموداری از سادگی و مناعت مردی است که عمری به عزّت زیست.
کابوشینسکی یکی از ایران شناسان غربی، خانه امام را این گونه وصف می کند: «امام خمینی قبلاً به اتفاق همسر و پنج فرزندش در خانه کوچکی، واقع در خیابان باریک و ناهمواری زندگی می کرد که از وسط آن جوی آبی می گذشت».
این خانه نه تنها محل سکونت امام (ره ( بوده بلکه بسیاری از دیدارهای مردمی، سخنرانیها و جلسات مهم سیاسی ایشان نیز در این مکان برگزار میشده که سخنرانی ایشان علیه تصویب قانون کاپیتولاسیون یکی از آن هاست. خانه حضرت امام خمینی (ره) در تاریخ ۱۱ تیر ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۴۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است