مرجعیت، شرط رهبری نیست/منعی برای حضور خانم ها در مجلس خبرگان وجود ندارد

به گزارش پایگاه خبری، تحلیلی باز انتخابات، آیت‌الله محسن محمدی اراکی در یک برنامه تلویزیونی در خصوص ساختار مجلس خبرگان رهبری، اظهار کرد: ابتدا اشاره کنم که نظام جمهوری اسلامی نظام بی‌نظیری است؛ چراکه یکی از ابتکارات این نظام، پایه‌گذاری چنین نهادی است. نهادی هوشمند و دقیق که هم مردمی بودن وهم عادلانه بودن نظام را تأمین می‌کند، ارتباط نظام با مردم را تأمین می‌کند و نظام را از انحراف، خطا، اشتباه، ظلم و بی‌عدالتی مصون نگه می‌دارد، اینها را کمتر در نظام سیاسی در دنیا می‌بینیم. البته اینها به این معنی نیست که قابل نقد نیست، گرچه این نظام پایه خود را از منابع دینی گرفته ولی شکل و قواره این نظام را اندیشه‌های بشری شکل داده است. البته کسانی که در شکل‌دهی این نظام تأثیر داشتند همگی از انسان‌های باتجربه و صاحب نظر بودند.

وی همچنین عنوان کرد: نکته دیگر اینکه در این قانون اساسی یکی از بی‌نظیرترین بخش‌ها همین مجلس خبرگان است، شما نهادی نظیر آن در نظام‌های دیگر ندارید، نهاد ویژه‌ای با مقررات و قوانین محکم که آنها هم برای سلامت گزینش و تصمیم در این نهاد در نظر گرفته شده‌اند.

این عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: این مجلس از منتخبین ملت تشکیل شده، هیئت رئیسه‌ای دارد که معمولا 7 نفرند رئیس، نائب رئیس، دو منشی، دو کارپرداز به اضافه کمیسیون‌هایی که دو نوع هستند؛ کمیسیون‌های اصلی که به وظیفه اصلی مجلس خبرگان می‌پردازند و در قانون اساسی از آنها یاد شده، مثل کمیسیون 7 و اصل 109 قانون اساسی که جایی که نیاز به انتخاب رهبر باشد تشخیص و گزینش برعهده این کمیسیون است. همچنین کمیسیون دیگر کمیسیون تحقیق است که بررسی عملکرد رهبری را برعهده دارد و بررسی می‌کند که رهبر واجد شرایط رهبری هستند یا خیر.

آیت‌الله اراکی همچنین تأکید کرد: این کمیسیون بررسی تداوم شرایط را برعهده دارد. کمیسیون دیگر کمیسیون آئین‌نامه است که آئین‌نامه را از حیث شرایط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان، تاریخ انتخاب و آنچه مربوط به امور داخلی مجلس خبرگان است برعهده می‌گیرد. این سه کمیسیون کمیسیون‌های اصلی است، مجلس خبرگان این اختیار را دارد که بنا به شرایط کمیسیون‌هایی را تشکیل دهد، یا مثلا ارائه پیشنهاداتی به مقام معظم رهبری داشته و یا مطالبات از نهادهای رسمی را به اطلاع ایشان برساند.

وی همچنین در پاسخ به این مطلب که «اصلا زمانی که انقلاب شد خبرگانی وجود نداشت» گفت: خبرگان همیشه در جامعه شیعی بوده است، آنچه بعد از انقلاب اتفاق افتاد سازمان‌یافتگی آن بود، معمولا چنین که وقتی مرجع بزرگی از دنیا می‌رود، همه علما و حتی مردم از دیگر علمای واجد شرایط درخواست دارند تا مرجع جدیدی معرفی کنند، مثلا وقتی آیت‌الله بروجردی از دنیا رفتند علمای ایران و نجف در خصوص انتخاب مرجع جدید با هم در تعامل بودند. همیشه بعد از فوت مراجع شاخص مردم به عالمان خبره رجوع می‌کنند.

آیت‌الله اراکی با اشاره به اینکه در قانون اساسی فعلی ما مرجعیت شرط رهبری نیست، یادآور شد: مواردی مانند فقاهت، عدالت و توانایی رهبری از شروط لازم است، نکته دیگر اینکه اصولا مرجعیت با صلاحیت مرجعیت دو مقوله متفاوت است، برخی صلاحیت مرجعیت دارند اما خودشان را مطرح نکردند، مثلا در حوزه مرجعیت بعد از فوت حضرت امام(ره) دو اتفاق افتاد یکی انتخاب رهبر به عنوان رهبر نظام و دیگری رجوع عده‌ای از مردم به آیت‌الله العظمی اراکی برای تقلید، در حالیکه ایشان از 50 سال قبل از آن واجد شرایط مرجعیت بود، خیلی از مراجع این طور هستند. یا مثلا همین یکی، دو سال پیش آیت‌الله حائری از مراجع بزرگ اعلام کردند به دلیل بیماری از مرجعیت دست کشیدم، به همین دلیل مرجعیت شرطی برای انتخاب رهبر نیست.

وی همچنین تصریح کرد: برای عضویت در خبرگان هم توانایی صلاحیت تشخیص مجتهد مدیر، مدبر و عادل لازم است، چنان که فرد در حدی باشد که توانایی تشخیص مجتهد را داشته باشد. برای تشخیص مجتهد نیاز نیست کسی مجتهد باشد حتی اعلمیت هم لازم نیست. ما دو نوع اعلمیت داریم یکی اعلمیت در استنباط فروع فردی فقه اسلامی مثل روزه و نماز و زکات. و یک سری رفتار جمعی داریم مثل فرهنگ یا رسانه، لذا اعلمیت یعنی اینکه کل رفتار فردی و اجتماعی فرد در نظر گرفته شود، حتی در رفتارهای فقه فردی ممکن است یک فقیهی در یک بخش از رفتارهای فقه فردی بیشتر کار کرده باشد، اما اگر بخواهند اعلمیت یک مجتهد را تشخیص دهند، روی هم رفته دانش او را بررسی می‌کنند.

این عضو مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به سؤالی در خصوص اینکه آیا موانعی برای حضور خانم‌ها در مجلس خبرگان رهبری وجود دارد، بیان کرد: منعی برای خانم‌ها نیست، تا به حال یا خانم‌ها نیامدند یا شرایط را دارا نبودند.

وی در پایان یادآور شد: در نظام اسلامی همیشه مردم رکن اصلی پیدایش حکومت اسلامی بودند، دو نگاه بین ما با غربیان برای حضور مردم در انتخابات وجود دارد، برای ما حضور مردم از آن جهت مهم است که حکومت را فعل مردم می‌دانیم، باید مردم بخواهند تا حکومتی شکل بگیرد؛ چه حکومت مشروع باشد چه نامشروع؛ این فعل فعل مردم است. حکومت یک رفتار اجتماعی است و به همین دلیل است که امام این همه بر مسأله حضور مردم در انتخابات و سرنوشت حکومت تأکید داشتند و مردم را رکن اصلی جمهوری اسلامی می‌دانستند.