یک دیپلمات سابق کشورمان تاکید کرد: اظهارات روحانی در سازمان ملل در چارچوب مواضع نظام بهترین نوع برخورد ممکن بود اما با توجه به نحوه برخورد تیم ترامپ تاکنون، من بعید می‌‌‌‌دانم او چنین پیشنهادی را بپذیرد.

  به گزارش پایگاه خبری، تحلیلی باز انتخابات، از ایلنا، هفتاد و سومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در حالی کار خود را به پایان رساند که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده همانند سال گذشته بار دیگر ایران را سیبل حملات خویش قرار داد؛ سخنرانی‌ای مملو از اتهام‌افکنی و تهدید. این تهدیدات البته تنها مختص به جمهوری اسلامی نبود و شامل دیگر کشورهایی که همچنان قصد همکاری با تهران را دارند نیز می‌شد. ترامپ تنها به این سخنرانی اکتفا نکرد و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، دستور به تشکیل شورای امنیت سازمان به ریاست خود با موضوع عدم اشاعه داد تا از این طریق، بار دیگر به ایران و برجام حمله کند. با این وجود، او هم در مجمع عمومی و هم در شورای امنیت دستاوردی نداشت و اکثریت به قریب به اتفاق کشورها از توافق هسته‌ای حمایت کردند.

از سوی دیگر، حسن روحانی در ششمین حضور خود به مقابله با یکجانبه‌گرایی امریکا پرداخت که آن سخنرانی، با تحسین بسیاری از تحلیلگران همراه شد. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اسرائیل نیز در ادامه نمایش‌های مضحکانه سال‌های پیش، امسال نیز بار دیگر به اتهام‌زنی پرداخت که این بار نیز همانند سال‌های قبل سخنانش با واکنش‌های بسیار همراه شد. درباره هفتاد و سومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نقش‌آفرینی ایران، امریکا و رژیم صهیونیستی گفت‌وگویی با کوروش احمدی، دیپلمات سابق و تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی داشته‌ایم که مشروع آن را در ادامه می‌خوانید.

تبلیغات ترامپ نمی‌تواند در صف‌‌‌‌بندی سیاسی کشورها در ارتباط با برجام تغییر ایجاد کند

دونالد ترامپ هم در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل و هم در نشست شورای امنیت ایران را سیبل حملات خود قرار داد. تا چه اندازه ترامپ در این نشست توانست کشورهای مختلف را با خود علیه ایران همراه سازد؟ 

روشن است که ترامپ هیچ دستاوردی از نظر همراه کردن کشورهای دیگر با خود در جریان مجمع عمومی سازمان ملل متحد نداشت. اصولا دسته‌‌‌بندی در سطح بین‌‌‌المللی در ارتباط با برجام مدت‌ها است که شکل گرفته و بسیار بعید است که از نظر سیاسی تحولی در ارتباط با آن صورت گیرد. اسرائیل، عربستان و امارات تنها کشورهایی هستند که از خروج آمریکا از برجام حمایت می‌‌‌‌‌‌کنند. کشورهای دیگر مانند اکثر کشورهای اروپایی، چین، روسیه و... یا علنا و صریحا خواستار حفظ برجام به عنوان یک دستاورد دیپلماسی چندجانبه و یک سند مهم عدم اشاعه هستند یا به خاطر روابط نزدیک با امریکا سعی در اتخاذ مواضعی دو پهلو و مبهم دارند. لذا تبلیغات و تشبثات ترامپ نتوانسته و در آینده هم نخواهد توانست تغییر در صف‌‌‌‌بندی سیاسی کشورها در ارتباط با برجام ایجاد کند.

آمریکا می‌‌‌‌تواند با اعمال فشار بر کشورها مانع مراوات اقتصادی آنها با ایران شود 

هیچ سیاستمدار و دیپلماتی به نحوی که موجب عصبانیت ترامپ شود، عمل نمی‌‌‌‌‌کند 

بسیاری معتقدند هر چند کشورها با ترامپ مخالفند و به او می‌خندند اما در واقعیت، شاهد تن دادن آنها به تحریم‌های یکجانبه آمریکا هستیم. آیا این رویکرد بعد از سخنرانی ترامپ و مرحله دوم اعمال مجدد تحریم‌ها تشدید خواهد شد؟ 

متاسفانه این گزاره درستی است. آمریکا همچنان می‌‌‌‌تواند با اعمال فشار بر کشورها مانع مراوات اقتصادی آنها با ایران شود؛ صرف‌نظر از اینکه آن کشورها از نظر سیاسی چه نظری درباره برجام دارند. البته اجرایی شدن این گزاره به درجه استقلال سیاسی و اقتصادی کشورها از آمریکا نیز بستگی دارد. این گزاره در ارتباط با شرکت‌های بین‌‌‌‌المللی ثبت شده در کشورهای دارای اقتصاد آزاد به طریق اولی صحیح است. شرکت‌های مذکور در این کشورها بر اساس مصلحت خود و میزان کار آنها با اقتصاد آمریکا و ترکیب مدیریت‌‌‌شان تصمیم به کار با ایران یا فاصله گرفتن از ایران می‌‌گیرند. البته عنایت داشته باشید که خندیدن به ترامپ هم به شکل جمعی و ناشناس ممکن شد و بسیار هم موثر بود؛ وگرنه با توجه به قدرت آمریکا در حوزه‌‌‌‌های مختلف، هیچ سیاستمدار و دیپلمات مسئولی به نحوی که موجب عصبانیت ترامپ شود، عمل نمی‌‌‌‌‌کند. در مورد اینکه آیا رویه ترامپ سخت‌‌تر خواهد شد یا نه، واقعیت این است که شواهد و قراین نشان از چنین چیزی دارند. او در سخنرانی‌‌‌اش در شورا حتی تهدید به تحریم‌های بیشتر، یعنی بیشتر از اقدامی که در ۱۳ آبان قرار است انجام دهد، کرد.

سازوکار ویژه مالی مدنظر اروپا مهم و قابل اجرا است

شکست برجام، شکست اروپا هم محسوب می‌شود 

پس از نشست وزرای امور خارجه ایران با ۱+۴ و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و اعلام ایجاد و اجرایی شدن سازوکار ویژه مالی در آینده‌ای نزدیک شاهد بودیم که مقامات ارشد امریکا به شدت به آن حمله کردند. تا چه اندازه فکر می‌کنید این سازوکار ویژه مالی و بسته پیشنهادی طرف مقابل با وجود فشارهای امریکا قابل اجرایی شدن است؟‌

بسته مدنظر اروپا که در نشست وزرای امور خارجه ۱+۴ با ایران در نیویورک اعلام شد، از نظر سیاسی حائز اهمیت زیادی است و از نظر اقتصادی نیز حاوی نکات و تدابیر ملموس و مشخصی است. نکات مطروحه در این بسته، از جمله ایجاد سازوکار ویژه‌‌‌ مبادلات مالی، همگی مهم و قابل اجرا هستند. ترامپ در بخشی از سخنانش در شورای امنیت تهدید کرد که هر شخص یا نهادی که از تحریم‌های آمریکا تبعیت نکند، با عواقب سختی مواجه خواهد شد. بسیاری این اظهارات را به نوعی تهدید اروپا به شمار آوردند. با این حال مسئله این است که برجام اکنون دیگر به عنوان سندی که صرفا مربوط به ایران باشد، مطرح نیست بلکه حیات خاص خود را پیدا کرده و اروپا به عنوان بخشی از درگیری‌‌‌‌هایش با تیم ترامپ خود را ناچار از تلاش برای حفظ آن می‌‌بیند و شکست آن، شکست اروپا نیز محسوب خواهد شد. تا آنجا که به ایران مربوط می‌‌‌شود، مسئله این است که آیا تدابیر اروپا تکافوی نیازهای اقتصای ایران را می‌‌‌کند یا خیر. 

سخنرانی روحانی در  سازمان ملل بهترین سخنرانی‌‌‌‌ او در طول زندگی سیاسی‌‌‌اش است

سخنان رییس‌جمهور مانع اجماع‌‌‌سازی بیشتر علیه ایران شده است

به نظر می‌رسد حسن روحانی در ششمین حضور خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تلاش برای عدم اجماع‌سازی علیه ایران و همراه ساختن دیگران علیه سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه دولت امریکا را در دستورکار برنامه‌های خود قرار داده بود. آیا او در این باره موفق بود؟ 

سخنرانی حسن روحانی قطعا یکی از بهترین سخنرانی‌‌‌‌های او در طول زندگی سیاسی‌‌‌اش بود. تلاش شده بود که در این سخنرانی بنا بر منطق و عقلانیت باشد و از شعار و سخنان صرفا مطنطن و کم‌‌‌محتوا خودداری شود. این سخنان قطعا اثر مثبت خود را داشته است و مانع اجماع‌‌‌سازی بیشتر علیه ایران شده است. اما مسئله در واقع همان است که در پاسخ به سوال اول عرض کردم به این معنی که صف‌‌‌‌بندی در ارتباط با برجام قبلا شکل گرفته و متصلب شده و عمدتا تحت تاثیر قدرت اقتصادی امریکا است. مقامات ما در اقدامات خود باید متوجه جلوگیری از سوءاستفاده بیشتر توسط تیم ترامپ باشند.

بعید است ترامپ  پیش‌‌شرط روحانی را بپذیرد

رئیس‌جمهور در نطق خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد امریکا به مذاکره از طریق بازگشت به میزی که خود برهم زده است، دعوت کرد. آیا این مسئله را می‌توان سیگنال ایران به ترامپ برای آغاز گفت‌وگوها ارزیابی کرد؟ و اینکه ترامپ – که گفته می‌شود در طول یک سال گذشته هشت بار درخواست دیدار با روحانی را داده است – این پیش‌شرط را خواهد پذیرفت؟ 

اظهارات روحانی در چارچوب مواضع نظام بهترین نوع برخورد ممکن بود اما با توجه به نحوه برخورد تیم ترامپ تاکنون، من بعید می‌‌‌‌دانم او چنین پیشنهادی را بپذیرد. مواضع ترامپ در مورد برجام و ایران هم از نظر سیاست داخلی امریکا و هم به جهت سیاست منطقه او حائز اهمیت بسیار است. ترامپ امیدوار است تا به تصور خودش با واداشتن ایران به کوتاه آمدن در مورد برخی شرایط برجام و انجام برخی تغییرات در آن، تعلل و تسلیم تیم اوباما در برابر ایران را ثابت کند و نشان دهد که بهتر از اوباما می‌‌‌‌تواند از ایران امتیاز بگیرد. عقب‌‌‌‌‌نشینی ترامپ از مواضعش در مورد برجام از نظر سیاست داخلی امریکا به شدت به ضررش خواهد بود. لذا بسیار بعید است که پیش‌‌شرط روحانی را بپذیرد.

انتخابات کنگره ربطی به برجام و ایران ندارد

برخی معتقدند ایران برای مذاکره با امریکا تا انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره و مشخص شدن نتایج آن صبر کرده است. آیا ایران گزینه صحیحی را انتخاب کرده است؟ آیا بهتر نیست که پیش از انجام انتخابات، دیپلمات‌های دو کشور رایزنی‌های اولیه خود را آغاز کنند؟ 

اگر چنین ایده‌‌‌ای در ذهن مقامات ما است، فکر نمی‌‌‌‌کنم ایده درستی باشد. انتخابات کنگره ربطی به برجام و ایران ندارد. اولا تمرکز مبارزات انتخاباتی آمریکا بر مسائل اقتصادی، بیمه درمانی، مهاجرت و تا حدی منش و روش ترامپ قرار دارد. موضوع برجام و ایران در مبارزات انتخاباتی چندان مطرح نیست. به علاوه، فاصله خیلی زیادی بین دموکرات‌ها و جمهوریخواهان در مورد ایران وجود ندارد. آنها هم شدیدا منتقد سیاست‌های منطقه‌‌‌ای ایران هستند. تنها در مورد برجام آنها معتقدند باید برجام را برای جلوگیری از اتمی شدن ایران حفظ کرد و در حوزه‌‌های دیگر بر ایران فشار آورد.

جانشین ترامپ به لحاظ ایدئولوژیک دشمن ایران است

ترامپ یک دشمن ایدئولوژیک نیست و به دنبال دستاوردهای عملی و ملموس است

در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر، شرایط برای ایران تا چه اندازه متفاوت خواهد شد؟ 

کنگره چه دست جمهوریخواهان باشد و چه دموکرات‌ها، نقش چندانی در سیاست خارجی آمریکا (جز در مورد جنگ) به طور اعم و سیاست آمریکا در قبال ایران به طور اخص ندارد. قوانین سختگیرانه کنگره علیه ایران بدون حمایت جمهوریخواهان قابل لغو نیست و نقش رئیس‌‌جمهور و فرمان‌های اجرایی او در این حوزه تعیین‌‌‌‌کننده است. انتظار استیضاح ترامپ را هم داشتن اشتباه است چراکه جانشین ترامپ، مایک پنس خواهد بود که به لحاظ ایدئولوژیک هم دشمن ایران است، در حالی که ترامپ یک دشمن ایدئولوژیک نیست و به دنبال دستاوردهای عملی و ملموس است.

اسرائیل مترصد بهانه قرار دادن موضوع ایران برای نزدیک شدن به کشورهای عربی است

روز پنجشنبه شاهد سخنرانی یک نمایش و شو از سوی نتانیاهو علیه ایران بودیم. آیا وی موفق به ایجاد همان فضای ایران‌هراسی به همراه ترامپ خواهد شد؟

اظهارات نتانیاهو دیگر فاقد ارزش افزوده‌‌‌ای است و باید برای همه ملال‌‌‌آور شده باشد. از نظر اثبات کذب بودن مطالب او باید مقامات رسمی توضیح بدهند که داده‌‌‌اند. اینکه او توانسته باشد فضایی ایجاد کند، بسیار بعید می‌‌‌‌دانم. عملکرد اسرائیل از نظر اطلاعاتی و نزدیک شدن به برخی از کشورهای عربی بر مبنای عملکرد مشترک علیه ایران و سوءاستفاده از همه اینها برای به فراموشی سپردن مسئله فلسطین و ادامه ستم به مردم فلسطین مهم است و جای نگرانی دارد. من فکر می‌‌کنم اسرائیل بیش از آنکه نگران ایران یا برنامه هسته‌‌‌ای ایران باشد، مترصد بهانه قرار دادن موضوعات مربوطه برای نزدیک شدن به کشورهای عربی و تثبیت موقعیت خود به ضرر فلسطینی‌‌‌‌ها است. به عبارت دیگر، خودداری از دادن هر گونه امتیازی به فلسطینی‌‌‌ها اولویت اول نتانیاهو است.